Klasy i programowanie obiektowe

• Klasa – napisany przez programistę blok kodu zawierający pola o określonym typie danych oraz metody wykonujące określone operacje.
• Obiekt – instancja tworzona przez działający program na podstawie napisanej wcześniej klasy.

Klasy w Javie

public class Item {
    
    // Definicje pól
    
    // Definicje konstruktorów
    
    // Definicje metod
} 

Pole, konstruktor, metoda?

• Pole klasy (field) - określa własność (cechę), jaką będzie posiadał obiekt tej klasy. Może to być typ prosty (liczba, znak), ciąg znaków lub obiekt innej klasy. Polem może być także tablica lub lista złożona z dowolnego rodzaju wspomnianych elementów.

  public class Item {
      int id;
      String name;
      Category category;
  } 
  
• Konstruktor - definiuje specjalną operację, która jak sama nazwa wskazuje, jest odpowiedzialna za skonstruowanie obiektu (za jego utworzenie).
  <modyfikator dostępu> <nazwa klasy> (<lista parametrów>)  {
          // Instrukcje wykonywane przez konstruktor
  }
  
  Przykładowy konstruktor:

  public class Item {
  
      int id;
      String name;
      Category category;
      
      public Item (int id, String name, Category category) {
          this.id = id;
          this.name = name;
          this.category = category;
      }    
  } 
  

  Na podstawie ogólnej definicji wyjaśnimy poszczególne określenia w powyższym zapisie:
  • public jest wspomnianym modyfikatorem dostępu. Konstruktor zdefiniowany ze słowem public jest dostępny zewsząd, a więc pozwala na stworzenie obiektu z dowolnego miejsca w projekcie. Tworzenie obiektów jak i modyfikatory dostępu są przez nas omawiane bardziej szczegółowo rozdziałach: Tworzenie własnych obiektów oraz Modyfikatory dostępu i niedostępowe.
  • Item jest nazwą klasy (nazwa użyta w konstruktorze zawsze musi być taka sama jak nazwa klasy).
  • int id, String name, Category category są przykładowymi parametrami konstruktora. Z racji tego, że nasz konstruktor ma kilka parametrów, nazywamy go konstruktorem wieloargumentowym albo wieloparametrowym. Może zdarzyć się tak, że konstruktor nie będzie posiadał w ogóle parametrów, wówczas nazwywamy go konstruktorem bezparametrowym, inaczej bezargumentowym. Przykładem takiego konstruktora jest konstruktor domyślny. Wygląda on tak:

    public Item() {
    
    }
    

    Domyślnego konstruktora nie musimy definiować, ponieważ Java zrobi to za nas. Natomiast jeśli zadekarujemy dowolny konstruktor (obojętnie jaki: bezargumentowy, jednoargumetowy, wieloargumentowy), to domyślny konstruktor nie zostanie utworzony. Więcej na temat konstruktorów przeczytacie już w kolejnym rozdziale - Tworzenie własnych obiektów.
  • Wiersz this.id = id i dwa kolejne wiersze, oznaczają czynności wykonywane przez konstruktor. W praktyce znaczy to tyle, że do pola klasy id przy pomocy operatora przypisania = (równa się) wstawiana jest wartość parametru. Zauważcie, że w podanym przykładzie parametry oraz pola konstruktora mają te same nazwy. Aby poprawnie przypisać wartości z parametrów do pól obiektu, używamy wskaźnika this. To słowo kluczowe, które wskazuje na bieżący obiekt. Gdybyśmy go pominęli, wówczas wartości parametrów zostałyby przypisane samym sobie, co w praktyce nic by nam nie dało. Pola obiektu nie miałyby ustawionych wartości.
• Metoda - blok kodu służący do wykonywania określonych operacji na obiektach. Metoda może być wywoływana wielokrotnie z innych miejsc programu (w zależności od użytego modyfikatora dostępu). W odróżnieniu od funkcji (znanych z języków proceduralnych), metody nie tylko operują na obiektach (w swoim ciele), ale też same są wywoływane z innych obiektów. Wyjątkiem są metody statyczne, o których możecie przeczytać w rozdziale Metody statyczne.
  Schematyczna postać definicji metody jest następująca:
  <modyfikator dostępu> <typ zwracanej wartości> <nazwa metody> (<lista parametrów>)  {
          // Instrukcje wykonywane przez metodę
  }
  
  Przykładowe metody:

  public void setName(String name) {
      this.name = name;
  }
  
  public String getName() {
      return this.name;
  }
  

  • Modyfikator public mówi o tym, że dana metoda może być wywołana z dowolnej innej klasy w projekcie.
  • Typ zwracanej wartości (w naszym przypadku void lub String) określa jakiego typu jest wartość zwracana przez metodę. Zastosowanie określenia void oznacza, że metoda nie zwraca żadnej wartości.
  • Nazwy metod to w tym przypadku setName, getName. Pierwsza metoda będzie ustawiała wartość w stworzonym obiekcie, a druga umożliwi pobranie takiej wartości.
  • Parametr przekazywany do metody w nawiasie - String name. Tak jak w przypadku konstruktora może być wiele takich parametrów oddzielonych przecinkami.
  • Ostatnim fragmentem metody zwracającej jest słowo kluczowe return. Słowo return z angielskiego oznacza "zwróć". Cała komenda oznacza więc: zwróć wartość pola name przechowywanego w obiekcie.
    
    Appa Notka. Modyfikator dostępu występujący zarówno w przypadku konstruktorów, metod, jak i pól klas jest opcjonalny. Nie musimy zawsze go wpisywać. Jednak jeśli go ominiemy, wspomniane elementy będą miały ograniczoną widoczność w projekcie. W naszych przykładach dodajemy do metod i konstruktorów najczęściej modyfikator public, aby ułatwić Wam naukę podstaw języka, tak byście nie musieli co chwilę zastanawiać się jaki rodzaj modyfikatora powinien zostać użyty w danym miejscu. Na takie zabawy przyjdzie jeszcze czas. Najpierw warto poznać zasady działania języka, a dopiero później wprowadzać do niego ograniczenia, które wymagają wiedzy na odpowiednim poziomie - między innymi tej znajdującej się w rozdziale Modyfikatory dostępu i niedostępowe.

public class Item {

    int id;
    String name;
    Category category;
    
    public Item(int id, String name, Category category) {
        this.id = id;
        this.name = name;
        this.category = category;
    }    
    
    public void setName(String name) {
        this.name = name;
    }
    
    public String getName() {
        return this.name;
    }    
}              

Autor: Jarek Klimas

Data: 03 stycznia 2024

Labele: Backend, Podstawowy, Java

Czy informacje, które otrzymałeś, były pomocne?
Jeśli tak, zapraszam Cię do podarowania mi kawy.

Masz pytanie dotyczące tego rozdziału? Zadaj je nam!

Masz pytanie dotyczące prezentowanego materiału?
Coś jest dla Ciebie niejasne i Twoje wątpliwości przeszkadzają Ci w pełnym zrozumieniu treści?
Napisz do nas maila, a my chętnie znajdziemy odpowiednie rozwiązanie.
Najciekawsze pytania wraz z odpowiedziami będziemy publikować pod rozdziałem.
Nie czekaj. Naucz się programować jeszcze lepiej.

kursjava@javappa.com